Επιμόρφωση Β΄ Επιπέδου 2013, ΠΕ70

Ένα από τα πιο γνωστά έθιμα της Εύβοιας είναι το έθιμο της πιπεριάς.

Το έθιμο της πιπεριάς αναβιώνει και σήμερα στην Εύβοια με πολλές τοπικές παραλλαγές:

 

 

 

Στο Αρτεμίσιο από τα χαράματα της Πρωτομαγιάς, ντύνουν έναν άνθρωπο του χωριού«πιπεριά».Τον βάζουν σε όλο το σώμα του φτέρες, τόσες πολλές που τον σκεπάζουν ολόκληρο. Τουκρεμάνε ένα κουδούνι και αυτός είναι ο «πιπεριάς». Ακολουθεί ένας άλλος συγχωριανός,που βαστάει ένα τσαπί, ακουμπισμένο στην πλάτη του. Αυτός είναι ο «γεωργός». Πίσωτους ακολουθεί μια μεγάλη ομάδα. Μπροστά ο «πιπεριάς» με το «γεωργό» και πίσω οιάλλοι, γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι σε όλο το χωριό και τραγουδάνε:

 

 

«Πιπεριά γλυκιά ροδιά

γλήγορα στον Αη-Λια

κι Αη-Λιάς στον ουρανό

για να βρέξει θιος νερό

για τα στάρια, για τα κθάρια

για τ φτωχού τα παρασπόρια

κάθε στάχυ και πινάκι

και χειρόβολο δεμάτι

Γούρνες γούρνες το κρασί

αυλάκια αυλάκια το νερό

κι ο γιωργός με το τσαπίνα στουμών καλά τη γη».

 

Μόλις λένε το τραγούδι, ο νοικοκύρης του σπιτιού τους ραντίζει με νερό. Ο «γεωργός» τότε με το τσαπί βαράει δύο τσαπιές στο χώμα έξω από το σπίτι. Ο νοικοκύρης ύστερα τους φίλευε και φεύγουν. Με τα χρήματα που θα μαζέ- ψουν κάνουν γλέντι το μεσημέ- ρι στην πλατεία του χωριού και μαζεύ- ονται όλοι οι χωριανοί για να φάνε και να πιούνε.

 

 

Στις Ροβιές ο «πιπεριάς» φοράει κι αδιάβροχο, γιατί τον καταβρέχουν με τις μάνικες. Εκτός από φτέρες, τον σκεπάζουν με στάρια, κριθάρια και κλωνάρια από φοινικιές. Του φοράνεπολλά κουδούνια και το σχοινί που τα δένουν είναι αρκετά μακρύ, για να τον τραβάνε όσοι τον ακολουθούν. Το τραγούδι που τραγουδούν είναι:

"Πιπεριά πιπεριά

πιπεριά στον Αη-Λια

και ο Αη-Λιάς στον Ουρανό

για να ρίξ ο θιός νερό για τα στάρια, για τα κθάρια

του θεού τα παραγάδια

κι ο Ψαρός με το τσαπί

να χαλάει την αυλή»

 

 

Στην Ιστιαία ή Ξηροχώρι ένας χωρικός (κατά άλλους μια γυναίκα λυγερόκορμη) ντυμένοςσ όλο του το σώμα με λουλούδια και με κλαδιά ελιάς, καρυδιάς και άλλων δέντρων, λέγεται Πιπεριά. Στο κεφάλι του έχει στεφάνι από λουλούδια και στο στήθος του ένα μεγάλοκουδούνι κρεμασμένο. Άλλοι πέντε ή έξι άντρες τον συνοδεύουν, καθώς γυρίζει από σπίτισε σπίτι, και τραγουδούν, ενώ αυτός χορεύει:

Πιπεριά, γλυκιά ροϊδιά,

γλήγορα στον Αηλιά,

κι Αηλιάς στον ουρανό

για να βρέξει ο Θιος νερό

για τα στάρια, για τα κθάρια,

για τ φτωχού τα παρασπόρια.

Κάθε στάχυ και πινάκι και χερόβολο δεμάτι.

Γούρνες, γούρνες το κρασί, αυλάκι αυλάκια το νερό.

Πιπερός με το τσαπί να στομώση το νερό.

 

 

Λέγοντας τους δύο τελευταίους στίχους, ένας από τη συντροφιά που ονομάζεται Πι-περός και έχει κι αυτός λουλούδια στο κεφάλι και κρατάει στα χέρια ένα τσαπί, αρχίζει νασκάβει ελαφρά τη γη, όσο να τελειώσει η επωδός. Εννοείται πως η Πιπεριά, που παριστάνει τη δύναμη της βλάστησης, βρέχεται απόκάθε σπίτι με νερό, για να εξασφαλίσει τη βροχή που χρειάζεται η γη του Ξηροχωρίου.

 

 

Πηγή: http://www.slideshare.net/ichalkia/ss-11828877